In deze werksessie gingen we tijdens het Stadsmakerscongres 2024 aan de hand van drie casussen uit Stadspark West in gesprek met deelnemers uit politiek, beleid, beheer en met ervaringsdeskundige burgers.

De zogenoemde Van Nelle Knoop ligt in Stadspark West. Hier komt over zo’n vijftien jaar gebiedsontwikkeling op gang. Waar kunnen we nu al met betrokken en gemeente aan de slag?

Vanuit verschillende perspectieven maakten we een analyse van obstakels die we tegenkomen als we in het nu willen werken aan substantiële verbeteringen in de leefomgeving. De in onze ogen belangrijkste conclusies delen we hier.

Samen optrekken voor een leefbare stad

Hoe zorgen we ervoor dat de  bloeiende praktijk van sociale en groene initiatieven aansluiting krijgt bij de grote gebiedsopgaven?

Het maken van een leefbare, klimaatbestendige en (bio)diverse stad kan niet zonder betrokkenheid.

Het is een gezamenlijk project waarin het kleine concrete en het grote systemische samen komen:

Waar gemeente en waterschappen zich buigen over de lange termijn en kaders maken voor grote ontwikkelingen, geven bewoners en lokale gemeenschappen waarde en betekenis aan het bestaande en zijn ze onmisbaar in het beheer en activeren van groene en sociale plekken.

• Voor echte betrokkenheid is tijd en aandacht nodig en moet je bouwen aan onderling vertrouwen.

Regeling voor de tussentijd 

Hoe zorgen we voor behoud en versterking van vertrouwen, leefbaarheid, groen en verbinding in de lange aanloop naar grote gebiedsontwikkeling?

Op dit moment zorgt de aanloop naar een grote gebiedsontwikkeling eerder voor verslechtering dan voor verbetering.

Er wordt gepuzzeld en geschoven met programma’s waarbij het ontbreekt aan een gelijkwaardig dialoog.

Daarnaast wordt er in de aanloop naar grote gebiedsontwikkeling weinig gedaan aan het oplossen van knelpunten en het benutten van kansen ‘omdat dat straks in de nieuwe plannen opgelost wordt’.

Juist in de kleine opgaven blijft het lastig om integraal te denken. Beheer en veiligheid staan voorop.

Veiligheid functioneert als een black box en beheer is al snel een probleem. Daarbij speelt ook de angst dat toezeggingen en kleine verbeteringen in de wielen van de gebiedsontwikkeling zullen rijden.

In plaats daarvan pleiten we in het atelier voor een gebiedsontwikkeling die begint met het waarderen van het hier en nu en stoelt op betrokkenheid.

In het atelier is met name ingegaan hoe cruciale verbeteringen (quick-wins) aan het groene en blauwe netwerk hier een belangrijke rol in kunnen spelen.

• Quick-wins lopen in tijd en investering vooruit op de grote gebiedsontwikkeling en dragen substantieel bij aan de gebiedskwaliteit in de tussentijd.
  De kwaliteit van groen en water in de stad wordt tastbaar en beleefbaar.
• Met quick-wins op het gebied van water en groen, wandel- en fietsverbindingen krijgen de expertise en betrokkenheid van bewoners een gelijkwaardige plek in het planproces.
  Ze brengen het gezamenlijke gesprek op gang over wat waardevol en behoudenswaardig is en beïnvloeden de richting van de gebiedsontwikkeling.

Naast de drie opgaven uit het atelier hebben we de meest urgente opgaven in beeld gebracht  vanuit de betrokkenen uit het gebied.

Met deze quick-wins doen we een oproep aan de gemeente en de hoogheemraadschappen om samen te werken in een op te richten atelier Stadspark West.

Onze lijst van quick wins bestaat uit overwegend kleine ruimtelijke ingrepen die een cruciale verbetering betekenen van de verblijfskwaliteit, het groen en het water in Stadspark West.

Deze kleine projecten zijn ondanks hun bescheiden omvang niet simpel te realiseren. In bijna alle gevallen is namelijk sprake van verschillende (bestuurlijke) domeinen die lastig samenwerken en gemeentelijke diensten missen de capaciteit en vaak ook de middelen om in dit ‘nu’ verbeteringen te realiseren.

Wat is er nodig om deze organisatorische obstakels uit de weg te ruimen? Welke systemische veranderingen zijn nodig voor een responsieve overheid, die ervoor kan gaan zorgen dat betrokken initiatiefnemers en ervaringsdeskundige bewoners uit het gebied gesteund worden in de realisatie van deze voor de hand liggende winst?

Lees verder